IIS 7.0 hakkında...

IIS 7.0, Microsoft'un yeni web sunucusu versiyonudur. Burada genel olarak IIS'in ne olduğundan, kısaca gelişiminden, ve özellikle IIS 7.0'nin bazı yeni özelliklerinden bahsedeceğim.

IIS Nedir?

IIS (Internet Information Server), temelde Windows işletim sistemlerinin bir bileşenidir. Aslında birden fazla servisten oluşur. Mimari detaylarına burada girmeyeceğim. Ancak burada önemli nokta şudur: IIS işletim sisteminin bir bileşeni olduğundan, belirli bir versiyonunu başka bir işletim sistemi versiyonuna kurmak mümkün değildir. IIS'in versiyonlarının işletim sistemlerine göre listesi şöyledir:

IIS Versiyonu	İşletim sistemi
IIS 1.0	Windows NT 3.51
IIS 2.0, 3.0, 4.0	Windows NT 4.0
IIS 5.0	Windows 2000
IIS 5.1	Windows XP
IIS 6.0	Windows 2003 Server
IIS 7.0	Windows Vista ve Windows Server 2008

IIS bileşeni, versiyonlar arasında farklılıklar olsa da, şu alt bileşenlerden oluşur:

- Web sunucusu

- FTP sunucusu

- SMTP sunucusu

- NNTP sunucusu

SMTP ve NNTP işlevleri bu blogun konusu olmadığı gibi, benim uzmanlık alanlarım da olmadığından burada bahsetmeyeceğim. FTP sunucusu işlevinin de çok fazla detayına girmeyeceğim ama çok beklenen bir özellik olduğundan şunu belirtmeden de geçmek istemedim: IIS 7.0 ile artık “FTP over SSL” sunmak mümkündür. Bunun detaylarını burada bulabilirsiniz.

IIS 7.0’nin getirdiği yeniliklerden bazıları

Burada, en azından şu an için, çok fazla detaya giremeyeceğim. Ancak bence önemli olan bazı yenilik ve değişikliklerden bahsedeceğim. Burada ise IIS 7.0’yle ilgili çok daha detaylı bilgiler bulmanız mümkündür.

- Mimari değişiklikleri: Uygulamalarımız hala w3wp.exe isimli “process” tarafından taşınıyor. Ancak bu “process”lerin mimarisi tamamen değişti. Tamamen modüler yapıya geçilmiş oldu. Bunun faydalarını burada sıralamaya kalkarsam çok uzun ve muhtemelen sıkıcı bir blog haline gelir burası. Fakat şunu söylemeden geçemeyeceğim: Bu yapı sayesinde örneğin ASP.NET’in “forms authentication” özelliğini herhangi bir tür uygulama için kullanabiliriz. Hatta imajlar gibi statik içerik için bile kullanabiliriz. (Detaylar)

- Uzaktan yönetim ve IIS yöneticileri kavramı: Artık web sitesi, ve hatta uygulama bazında, farklı kullanıcılara farklı haklar verebiliyoruz. Bunun için tanımlayacağımız kullanıcılar “domain” kullanıcısı olmak zorunda da değil artık. IIS üzerinde, IIS yöneticileri yaratıpi hak tanımlaması yapabiliyoruz.

Uzaktan yönetim ise, artık, yine IIS üzerinde çalışan bir web servis üzerinden HTTPS ile gerçeklestiriliyor. Bu da, güvenlikten ödün vermeden her yerden erişilebilirlik sağlamış oluyor. (Detaylar)

- Tamamen yeni yönetim konsolu: Muhtemelen ilk gördüğünüzde çok yadırgayacaksınız, çünkü konsol tamamen değiştirildi. Ancak alıştıktan sonra çok daha kullanışlı bir yönetim konsolu olduğunu göreceksiniz. En azından ben böyle düşünüyorum.

- Failed Request Tracing: IIS 6.0 üzerinde Service Pack 1 sonrası bu özellik gelmişti. Ancak kullanması pek kolay değildi. Zaten bir grafik arayüzü de yoktu. Bu özellik, adından da anlaşılacağı üzere, başarısız olan isteklerle ilgili kayıt tutulmasını sağlıyor. Tam olarak hangi isteklerle ilgili ne kadar detaylı kayıt tutulacağını da biz ayarlayabiliyoruz. Örneğin, HTTP durum kodu olarak “500 Internal Server Error” dönülmüş isteklerle ilgili kayıt tutulsun diyebiliriz. Veya işlenmesi 30 saniyeden uzun süren isteklerin kaydını tutabiliriz. Böylece sorun zamanını yakalayamasak da, sorun hakkında detaylı bilgi elde edebileceğiz. (Detaylar)

- View current requests: Bu özellik de Windows 2003 SP1 ile gelmişti. IIS 7.0’de ise IIS arayüzünden erişilebilir ve kontrol edilebilir oldu. Yine isminden anlaşılacağı üzere, herhangi bir w3wp.exe üzerinde o an aktif olarak çalışan isteklerin listesini görebiliyoruz. İsteklerle ilgili olarak görebildiğimiz bilgilerin bazıları şunlardır: Web sitesi, URL, istemci IP’si, o anki statüsü, modül adı ve ne kadardır aktif olduğu. Bu bilgiler ışığında, herhangi bir sorun anında, hangi uygulamadaki hangi sayfanın bu soruna neden olduğunu görebileceğiz.

Yukarıdakiler, IIS 7.0’nin getirdiği yeniliklerin sadece küçük bir bölümüdür. Yukarıdaki linkleri incelerseniz, bu listenin çok çok uzun olduğunu göreceksiniz. Benim şahsi görüşüm, sadece yukarıda bahsettiğim özellikler için bile IIS 7.0 kullanılabileceği yönündedir.

İleride, zaman zaman, bu yeniliklerin bazılarıyla ilgili daha detaylı bloglar yazmayı düşünüyorum.

CENK ISCAN

Comments

• Anonymous
  July 30, 2008
  Merak ettiğim şuan Windows 2003 Server da IIS 7.0 ı kullanamıyor muyuz?

• Anonymous
  July 30, 2008
  IIS'in şu ana kadarki tüm versiyonları Windows'a ait birer komponent olarak sunulmuştur. Bu şu demek: Bir IIS sürümü, sadece ait olduğu Windows sürümü üzerine kurulabilir. Zaten dikkat ederseniz, http://www.microsoft.com/downloads/ adresinde IIS'in kendisini bulamazsınız. Özetle, yukarıdaki tablo, hangi IIS sürümünün ne zaman çıktığını değil, hangi Windows sürümüne ait olduğunu göstermektedir.

• Anonymous
  July 31, 2009
  Windows 7 için IIS 7 sürümü mevcut mu? Mevcutsa nerden indirebiliriz?

• Anonymous
  August 28, 2009
  Yukarıdaki yazımda da belirttiğim gibi, IIS'in şu ana kadarki hiçbir versiyonu ayrı bir işletim sistemine kurulamaz. Aynı şekilde, Windows 7 ile beraber IIS 7.5 geliyor. Onu da "Windows Features" altından kurabilirsiniz.

• Anonymous
  November 18, 2009
  IIS Windows 7'nin hangi tipinde var. Şu anda Vista Premium üzerinde IIS 7 kullanıyorum. Ancak Windows 7 Premium'da IIS olup olmadığını bulamadım. Yoksa hangi tiplerini almalıyım. Yeni notebook alacağım, tercihimde IIS çok önemli.

• Anonymous
  November 11, 2010
  Merhaba,Delphi ile yazılan ve exe uzantılı olan CGI programını IIS7 ve 7.5 te çalıştıramadım.Bu IIS versiyonlarında exe CGIyı çalıştırılması için nerden yardım alabilirim acaba.Bununla ilgili ayrıntılı bir makale yazarsanız daha da makbule geçecek.. Teşekkür ediyorum.