Τι είναι το Cloud Computing

Σήμερα αν κάνουμε την ερώτηση σε διαφορετικούς ανθρώπους «Τι είναι Cloud computing» θα διαπιστώσουμε ότι δεν υπάρχει μια απλή απάντηση. Οι απόψεις για τα είδη του διαφοροποιούνται, τόσο σε επίπεδο IaaS, PaaS ή SaaS όσο και στο διαχωρισμό Private, Dedicated ή Public Cloud. Επίσης δεν είναι λίγοι αυτοί που θα το ταυτίσουν με το Virtualization.

Θα ξεκινήσω λοιπόν από τον όρο «Cloud», ο οποίος πιθανότατα προκύπτει από τα γνωστά σκίτσα που έχει κατά καιρούς ζωγραφίσει καθένας από εμάς προσπαθώντας να αναπαραστήσει στο χαρτί το διαδίκτυο. Με το σκίτσο του cloud συνήθως προσπαθούμε να περιγράψουμε ένα απομακρυσμένο σύνολο αξιόπιστων υπηρεσιών στον οποίο και στηριζόμαστε, χωρίς όμως να μας ενδιαφέρει το πώς λειτουργεί αυτό στα ενδότερα του. Όπως ακριβώς συμβαίνει και με το ηλεκτρικό ρεύμα όπου ο καταναλωτής ασχολείται μόνο με που βρίσκεται μια πρίζα και όχι με το πώς παράγεται ή μεταφέρεται η ηλεκτρική ενέργεια. Εννοιολογικά αυτό το γνωρίζουμε και ως utility ή grid computing.

 

To Cloud computing κληρονομεί τα χαρακτηριστικά του utility computing και επιπλέον παρέχει ένα δυναμικό και ελαστικό περιβάλλον διάθεσης υπηρεσιών το οποίο μπορεί να είναι ανθεκτικό σε ραγδαίες και γιγαντιαίας κλίμακας μεταβολές των συνθηκών του. Αυτό επιτυγχάνεται με τα εγγενή χαρακτηριστικά του, που είναι η αυτόματη ανάκαμψη, η αυτό-επιτήρηση, η αυτό-διαχείριση, η αυτόματη επαναδιαμόρφωση, η δυνατότητα καθορισμού SLAs, και οι υψηλές δυνατότητες (αυτό)κλιμάκωσης.

 

Παρατηρώντας τα παραπάνω μπορούμε εύκολα να διαπιστώσουμε ότι πρόκειται για κάτι πολύ μεγαλύτερο και πιο πλούσιο από το utility computing και την τεχνολογία του virtualization, το οποίο σε συνδυασμό με τεράστιες οικονομίες κλίμακας που προσφέρει, θα αποτελέσει τη νέα εποχή του computing.

 

Είδη υπηρεσιών Cloud Computing

To Cloud Computing μπορεί να διαχωριστεί σε δυο κατηγορίες: ως προς το είδος της υπηρεσίας που προσφέρεται και ως προς το sourcing μοντέλο.

 

Ξεκινώντας από τα είδη των υπηρεσιών, τα διαθέσιμα μοντέλα του cloud computing είναι τα Software-as-as-a-Service, Platform-as-a-Service και Infrastructure-as-a-Service. To κάθε ένα από αυτά, εξυπηρετεί διαφορετικές ανάγκες και προσφέρει διαφορετικές υπηρεσίες.

 

Το Software-as-a-Service βασίζεται στη λογική της υπενοικίασης λογισμικού από έναν πάροχο υπηρεσιών, αντί της αγοράς της άδειας χρήσης. Το λογισμικό λειτουργεί σε ένα κεντρικοποιημένο δίκτυο servers προκειμένου να διατίθεται ως υπηρεσία από το web ή το διαδίκτυο. Επίσης καλείται και ως «software on demand» και αποτελεί τον πλέον γνωστό τύπο cloud computing λόγω της μεγάλης ευελιξίας, ποιότητας υπηρεσιών, υψηλής σταθερότητας και της ελάχιστης δυνατής συντήρησης που απαιτεί. Ο Πάροχος της υπηρεσίας φιλοξενεί και την εφαρμογή αλλά και τα δεδομένα έτσι οι χρήστες μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν από οπουδήποτε. To SaaS μοντέλο είναι πολύ αποτελεσματικό στη μείωση του κόστους αφού παρέχεται στην επιχείρηση ως μηνιαίο λειτουργικό κόστος το οποίο συνήθως είναι κατά πολύ οικονομικότερο από την αγορά των αντίστοιχων αδειών χρήσης και υποδομής. Στο SaaS μοντέλο δεν απαιτείται καμία συντήρηση ή αναβάθμιση, αφού ο τελικός αποδέκτης δε χρειάζεται να μεριμνήσει για τη διαθεσιμότητα, την κλιμάκωση, τη χωρητικότητα και το SLA της υποδομής, της πλατφόρμας και της υπηρεσίας. Η Microsoft παρέχει τις παρακάτω SaaS υπηρεσίες: Exchange Online (ηλεκτρονικό ταχυδρομείο), SharePoint Online (Σύστημα διαχείρησης κειμένων και περιεχομένου) CRM Online, Office Live Meeting(ηλεκτρονικός χώρος συναντήσεων), Office Communications Online (Instant Μessaging), Hotmail, Live Messenger, LiveID.

 

Ως συνέχεια του SaaS το Platform-as-a-Service παρέχει μια cloud πλατφόρμα εφαρμογών για εταιρείες ή ιδιώτες που κατασκευάζουν λογισμικό είτε για ιδία χρήση είτε για τρίτους. Το μοντέλο αυτό παρέχει τις κατάλληλες υπηρεσίες προκειμένου κάποιος να μπορέσει να αναπτύξει, να δοκιμάσει, να διαθέσει και να συντηρήσει εφαρμογές και υπηρεσίες μέσα ένα ενιαίο περιβάλλον πλατφόρμας το οποίο είναι εγγενώς υψηλά διαθέσιμο, ελαστικό και ευέλικτο, με δυνατότητες πλήρης αυτό-διαχείρισης, αυτό-συντήρησης και αυτό-κλιμάκωσης της υποδομής, του λειτουργικού συστήματος και της πλατφόρμας εφαρμογών. Δηλαδή με το PaaS δεν χρειάζεται να ασχολούμαι με τη συντήρηση του λειτουργικού συστήματος και της πλατφόρμας, όμως από τη άλλη πλευρά δεν θα έχω και δυνατότητα λεπτομερούς ελέγχου αυτών. Το PaaS βασίζεται στο μοντέλο «Pay-per-use» με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η πλήρης αξιοποίηση των υπολογιστικών πόρων που χρησιμοποιούνται σε σχέση με το κόστος χρήσης. Αν συνδυαστεί με το χαρακτηριστικό της αυτό-κλιμάκωσης μπορούμε να πετύχουμε τη διάθεση υπηρεσιών που να μπορούν να ανταποκρίνονται σε οποιαδήποτε ραγδαία ή αναμενόμενη μεταβολή χωρητικότητας (ισχύς, μνήμη, αποθηκευτικό χώρο, δίκτυο) που θα απαιτηθεί ανά πάσα χρονική στιγμή χωρίς να έχω δεσμευτεί εκ των προτέρων είτε με αγορά υποδομής, λογισμικού πλατφόρμας, δικτυακή γραμμή υψηλής χωρητικότητας κλπ. είτε με ένα συμβόλαιο παροχής υπηρεσιών φιλοξενίας υποδομής και πλατφόρμας συγκεκριμένης χωρητικότητας και χρονικής διάρκειας. Η Microsoft παρέχει τις παρακάτω PaaS υπηρεσίες: Windows Azure, SQL Azure, Windows Azure AppFabric.

 

Το τρίτο και τελευταίο μοντέλο είναι το Infrastructure-as-a-Service το οποίο είναι η παροχή υπολογιστικών και δικτυακών υποδομών ως μια πλήρως outsourced υπηρεσία. Η εταιρεία ή ο ιδιώτης μπορεί να υπενοικιάσει υποδομή (όχι όμως και πλατφόρμα όπως στο PaaS) ανάλογα με τις απαιτήσεις εκείνης της χρονικής στιγμής με λογική, όπως και στο PaaS, «Pay as you go» αντί να προβεί στην αγορά εξοπλισμού (υπολογιστικού, δικτυακού, κλπ) ή στη σύναψη συμβολαίου παροχής υπηρεσιών φιλοξενίας υποδομής για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Σημαντικό πλεονέκτημα του IaaS είναι επίσης η δυνατότητα μεταφοράς εικονικών μηχανών από το ιδιόκτητο περιβάλλον της εταιρείας ή του ιδιώτη στο cloud, με συνοπτικές διαδικασίες. Σε αυτό το μοντέλο το γεγονός του ότι «αποκτώ πρόσβαση στο λειτουργικό σύστημα» (αφού παίρνω το Hardware ως υπηρεσία) μεταφράζεται στο «πως μπορώ να έχω από τη μια έλεγχο του λειτουργικού συστήματος και ότι εγκαθιστώ σε αυτό, αλλά από την άλλη να είμαι υπεύθυνος και για τη διαχείριση και συντήρηση αυτών». Η Microsoft στο σύντομο μέλλον θα παρέχει IaaS υπηρεσίες μέσω του Windows Azure”

 

Sourcing Μοντέλα στο Cloud Computing

Το sourcing μοντέλο των cloud computing υπηρεσιών διαχωρίζεται σε Public Cloud, Dedicated Cloud, Private Cloud και Private Cloud Appliance.

To Public cloud αποτελεί ένα σύνολο από υπολογιστικούς πόρους οι οποίοι διατίθενται πάνω από το διαδίκτυο. Προσφέρονται από έναν πάροχο συνήθως με μοντέλο «pay as you go». Το Public Cloud computing έχει τα ακόλουθα πλεονεκτήματα: Η χρέωση της υπηρεσίας είναι για ότι χρησιμοποιηθεί, μεγάλη ευελιξία λόγω της άμεσης διάθεσης υπηρεσιών, υπάρχει άμεση κλιμάκωση σε μεγαλύτερη ή μικρότερη χωρητικότητα σε μόλις μερικά λεπτά, και όλες οι υπηρεσίες προσφέρονται με βελτιωμένη και συνεχή διαθεσιμότητα, ελαστικότητα, ασφάλεια και διαχειρισιμότητα. H Microsoft προσφέρει τις υπηρεσίες BPOS-S & Windows Azure Platform ενώ σύντομα και το CRM Online.

Το Dedicated Cloud παρέχει ότι και το Public Cloud με τη διαφορά ότι λειτουργεί σε αποκλειστική προς χρήση υποδομή. Χαρακτηριστικά όπως ασφάλεια, αποδοτικότητα και -σε μερικές περιπτώσεις- δυνατότητες αποκλειστικής προσαρμογής είναι υψηλότερου επιπέδου, αφού μπορούν να προσαρμοστούν για συγκεκριμένο καταναλωτή με ειδικές απαιτήσεις. Η αρχιτεκτονική και τα επίπεδα υπηρεσιών καθορίζονται από τον εκάστοτε πάροχο ενώ το κόστος είναι σημαντικά υψηλότερο σε σχέση με το Public Cloud. Η Microsoft εδώ προσφέρει τις υπηρεσίες BPOS-D σε περιορισμένη διαθεσιμότητα.

Το Private Cloud αποτελεί ένα σύνολο από υπολογιστικούς πόρους που προσφέρονται ως ένα προτυποποιημένο σύνολο υπηρεσιών οι οποίες καθορίζονται, σχεδιάζονται και ελέγχονται από ένα συγκεκριμένο οργανισμό. Η επιλογή ανάπτυξης ενός Private Cloud συνήθως καθοδηγείται από την ανάγκη για τη διατήρηση του πλήρους ελέγχου ενός παραγωγικού περιβάλλοντος εξ’ αιτίας ιδιαίτερων απαιτήσεων των εφαρμογών από πλευράς απόδοσης, ωριμότητας ή νομικού πλαισίου λειτουργίας. Σημαντικό χαρακτηριστικό του είναι πολύ υψηλό κόστος απόκτησης και λειτουργίας του. Το Private cloud συχνά συγχέεται με το Virtualization, το όποιο όμως αποτελεί μόνο ένα μικρό μέρος αυτού, αφού ακόμα και ως private θα πρέπει να έχει τα χαρακτηριστικά αυτόματης ανάκαμψης, αυτό-επιτήρησης, αυτό-διαχείρισης, αυτόματης επαναδιαμόρφωσης, δυνατότητας καθορισμού SLAs, και δυνατότητες (αυτό)κλιμάκωσης. Η Microsoft μέσω του Dynamic Datacenter Toolkit προσφέρει τη δυνατότητα ανάπτυξης Private Clouds.

Μια νέα κατηγορία cloud που έκανε την εμφάνιση της είναι το Private Cloud Appliance το οποίο αποτελεί ένα αποκλειστικό περιβάλλον που μπορεί να μεταφερθεί (συνήθως σε μορφή container) το οποίο παρέχεται και κατασκευάζεται από ένα κατασκευαστή o οποίος έχει τον αρχιτεκτονικό έλεγχο του, τη ευθύνη διαχείρισης και συντήρησης της των φυσικών υποδομών ενώ η λογική διαχείριση του να παραμένει στο τελικό καταναλωτή. Έτσι συνδυάζονται τα πλεονεκτήματα χρήσης προκαθορισμένης λειτουργικής αρχιτεκτονικής, μειώνοντας το ρίσκο διάθεσης υπηρεσιών μέσω της εσωτερικής ασφάλειας και ελέγχου. Παράδειγμα αυτής της κατηγορίας είναι το Windows Azure Appliance - https://www.microsoft.com/windowsazure/appliance/

 

Η στρατηγική της Microsoft

Η στρατηγική Software + Services αποτελεί την προσέγγιση της Microsoft στον νέο κόσμο διάθεσης λογισμικού ως υπηρεσία μέσω του διαδικτύου. Πρόκειται για τη σύγκλιση πολλών φαινομένων του κλάδου της πληροφορικής, στα οποία συμπεριλαμβάνονται τα SaaS, PaaS, IaaS, SOA και Web 2.0. Η στρατηγική Software + Services συνδυάζει αυτές τις προσεγγίσεις, προκειμένου να παρέχει ταυτόχρονα τις καλύτερες υπηρεσίες με βάση το cloud αλλά και το λογισμικό που βρίσκεται ακόμη σε ενδο-εταιρικές υποδομές ΙΤ. Η προσέγγιση Software + Services προσφέρει σε μεμονωμένα άτομα και στους εργαζομένους στο χώρο της πληροφορικής εμπειρίες χωρίς προβλήματα και παρέχει ευελιξία στις εταιρείες καθώς και τη δυνατότητα να επιλέξουν τον τρόπο και τον τόπο όπου θα αναπτύξουν και θα διαχειριστούν την υποδομή και τις επιχειρηματικές εφαρμογές τους. Η προσέγγιση της Microsoft δίνει τη δυνατότητα α) στους επιχειρηματικούς πελάτες να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν οικεία περιβάλλοντα χρήσης (όπως π.χ. το σύστημα Microsoft Office) και να σταθμίσουν εκ νέου την υποδομή τους, λαμβάνοντας υπόψη τις προσφορές εντός της εταιρείας για εφαρμογές ζωτικής σημασίας για τους στόχους τους, καθώς και να απαλλαγούν από εφαρμογές όπως η ανταλλαγή μηνυμάτων συνεργασίας ή email - αναθέτοντας στη Microsoft και τους συνεργάτες της, τη φιλοξενία και την εκτέλεσή τους από το cloud και β) στους επιχειρηματικούς συνεργάτες ή και πελάτες να αναπτύσσουν και να διαθέτουν τις δικές τους cloud λύσεις λογισμικού μέσω μιας ευέλικτης και εύκολα κλιμακούμενης cloud πλατφόρμας, Windows Azure. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα cloud offerings της Microsoft σας καλώ να επισκεφτείτε τον ιστότοπο https://www.microsoft.com/cloud/

Comments

• Anonymous
  May 25, 2011
  Πολύ καλό το άρθρο σας.